Dit artikel en de film zijn gemaakt door Juul van der Wielen in het kader van het afstuderen van haar studie ‘Nieuws en Media’. Volunteer Correct staat achter de inhoud. In deze bijdragen worden bepaalde onderdelen, die van belang zijn bij het beoordelen van de mate van verantwoording van internationaal vrijwilligerswerk, besproken. Het betreft geen algehele beschouwing van het domein internationaal vrijwilligerswerk.
Iets doen voor anderen doen we iedere dag omdat het ons blij maakt. Dat is voor een vriend, vreemde of buurvrouw al fijn, maar hoe cool is het om naar het buitenland te gaan en daar jouw liefde en kennis met anderen te delen. Een jaar geleden sprak ik voor mijn studie journalistiek met twintig vrijwilligers over hoe vrijwilligerswerk met kinderen zinvoller kan. Wat bleek? De meeste vrijwilligers vroegen zich af of het systeem van de tijdelijke vrijwilliger wel zo nuttig is. Het kost tijd om aan een nieuwe cultuur te wennen, de lokale bevolking te leren kennen en hun vertrouwen te winnen. Maar er is ook kritiek op langdurig vrijwilligerswerk omdat hiermee de band met kinderen, die in een cirkel van ontmoetingen en afscheid terecht komen, veel hechter wordt.
Vrijwilligers vinden het lastig om concreet aan te geven wat hun meest nuttige bijgedrage was. Aan de ene kant voelden de vrijwilligers zich het meest gewaardeerd wanneer zij de kinderen liefde en aandacht konden geven. Aan de andere kant zagen vrijwilligers ook in dat het beter is om niet puur de clowns- of moederhoed op te zetten, maar je jezelf juist nuttig kunt maken door te koken of schoon te maken omdat je daarmee werk uit handen neemt van projecteigenaren. Zij zijn immers de vaste gezichten voor kinderen.
Ex-vrijwilligers ergeren zich aan de industrie die vrijwilligerstoerisme heet. Zo sprak ik met een vrijwilligster die na haar project in Zuid-Afrika besloot om in het land te blijven. Ze huurde haar eigen huis en van haar spaargeld ging ze naar de markt en kookte ze voor zichzelf. Na een mailtje naar de projecteigenaar waarin ze aangaf zich graag in te willen blijven zetten voor het project was ze stomverbaasd. Het project wilde alleen haar hulp als zij de volle pond betaalde net als de andere vrijwilligers. Dit wekt volgens haar de indrukt dat er wel vrijwilligersgeld maar geen vrijwilligershulp nodig is.
Hoe kunnen we van een vrijwillig(st)er van 16/17 jaar verwachten een ‘zinvol’ project uit te kiezen en met al deze kennis haar reis aan te pakken? Mijn onderzoek leidde onder andere in deze video waarin ik met ex-vrijwilligers Joanne en Petra kritisch terugkeek op hun ervaringen en zij benadrukken welke eisen we kunnen stellen aan nieuwe vrijwilligers en met welke instelling we anderen kunnen helpen. Ben je of ken je iemand die een vrijwilligersreis gaat maken of ben je benieuwd naar meer onderzoeksresultaten, stuur me vooral een berichtje.